سوال:من می خواهم خودم را اصلاح کنم و مشکلات روحی خودم و جامعه را برطرف کنم،راه اصلاح نفس خودم و دوستانم چیست؟
انسان باید از خود شروع کند و تکلیف را باید با خود یکسره سازد؛ازاین‏ رو ابتدا تعابیر«خودسازى را تا حدودى دوست دارم» «دچار روز مرگى هستم» را تجزیه و تحلیل و اصلاح نماید
من نمى‏ گویم که عاقل باش یا دیوانه باش‏                چون به جانان آشنایى از جهان بیگانه باش‏
طبق روایات،عاقل کسى است که آخرت را بر دنیا ترجیح دهد و بر عکس دیوانه کسى است که دنیا را بر آخرت ترجیح دهد.پس «رهرو» نیتش خداوند است و بس و پروردگارش را بر همه چیز ترجیح مى‏ دهد.
گر سر مقصود دارى مو به مو جوینده شو                  گر وصال گنج خواهى سر به سر ویرانه باش‏
انسان باید درون خود را نظاره کند،جهت دل را بنگرد،تمایلات و علاقه‏ هاى روحى و جسمى خود را بررسى کند.ببیند آهنگِ کجا دارد و به کجا ره مى‏ پوید؟اعضا و جوارح خود را در راه چه اهدافى به کار مى‏ گیرد؟اگر مقصود خودسازى شد،با این هدف نمى ‏رسد،مگر این که کمر همت را ببند و اراده اصلاح نفس نماید و خود را آماده ساختن روحی خدایی کند.
گر مقام خوشدلى مى‏جوئى از جام سپهر              شام در مستى سحر در نعره‏ى مستانه باش‏
بعد از قصد و اراده نوبت به عمل مى‏رسد
برای رسیدن به لقاء و قرب الهی که همان هدف نهایی زندگی و دین است،چاره ای جز این نیست که انسان خودش را در ظرف عبودیت حق تعالی قرار دهد .
این ظرفیت دارای دو مرحله است:
1:قرب فرایض،یعنی ظرف انجام واجبات و ترک محرمات و به عبارتی ظرف تحصیل"تقوی"
2:قرب نوافل،که به معنی انجام مستحبات و ترک مکروحات و به عبارتی ظرف تحصیل"ورع"
چند تذکرمهم :
1:انسان به وسیله نوافل و مستحبات به اوج در کمال می رسد،ولی این ظرفیت هنگامی در ساخت انسان و تعالی او مؤثر می افتد که شخص سالک،نسبت به تحصیل تقوی و انجام واجبات به اطمینان رسیده باشد؛زیرا مرتبه نافله پس از واجب است و بدون تقوی،ورع حاصل نمی شود.
2:ظرف عبودیت با دو مانع بزرگ روبرو است  که تا این دو مانع از سر راه انسان مرتفع نشود،موفقیتی حاصل نمی گردد.
مانع اول:خُلقیات و ملکات اخلاقی رزیله:رزایل اخلاقی مانع می شوند که شخص بتواند به وظایف عبودی خود به نحو صحیح و احسن عمل نماید،به طور مثال،کسی که دارای رزیله بخل است هرگز قادر نخواهد بود به انجام واجبات مالی خود اقدام نماید.
مانع دوم:اسارت های انسان:عادت های بد،دلبستگی به لذت ها و شهوت های دنیوی،وابستگی ها و برخی گرایش های افراطی مادی،مانع موفقیت انسان در ظرف عبودیت و بندگی خداوند است.بدین منظور سالک اگر بخواهد در این مسیر موفق باشد باید برای تحصیل آزادی معنوی و اخلاقی تلاش مستمر نماید و خویش را از اسارت هواهای نفسانی و خواسته های شیطانی برهاند.
اگر انسان در تحصیل آزادی و تهذیب نفسانی از اسارت ها و ملکات رزیله موفق شود،آن گاه در مسیر عبودیت نیز موفق خواهد بود.
3:طی تمامی این مراحل بسته به تحصیل عقلانیت معنوی و تقویت عقل معاد است.در روایت بسیار مهمی در این زمینه آمده است:عقل آن چیزی است که به وسیله آن خدای عبادت می شود و بهشت به دست می آید» «1» «.هر کس به مقدار عقل خود در این مسیر حرکت می کند و موفق می شود.حتی ملاک سنجش انسانها به لحاظ ارزشی و ملاک محاسبه اعمال درقیامت به مقدار عقل انسان بستگی دارد.
راه پرورش عقل:
عقل انسان با دو چیز پرورش می یابد.
1:تحصیل دانش و بینش معنوی و الهی«انسان شناسی -خدا شناسی- دین شناسی- جهان شناسی- معاد شناسی»
2:کسب تجربه عملی،انسان به هر میزان که در این مسیر حرکت می کند و مزه ،لذت و آثار عبودیت حق تعالی را با جان خویش احساس می نماید ،عقلش فراتر می رود و حرکت و زندگی عقلانیش به سوی خداوند و قرب او قوت می گیرد.
یکی از موانع هم شیطان است،قرآن کریم شیطان را دشمن انسان معرفی می کند و می فرماید؛‏اى آدمی ‏زادگان آیا با شما عهده نبستم که شیطان را نپرستید،زیرا روشن است که او دشمن بزرگ شما است و مرا پرستش کنید که این راه مستقیم است؟!»«2»
گر شبى در منزل جانانه مهمانت کنند                  گول نعمت را مخور مشغول صاحب خانه باش‏
انسان در دنیا هر شأن و مقام، هر عنوان و اعتبار، هر کار و پیشه ای که دارد، اید بداند که در مهمان‏ خانه و سراى عاریتى است و باید از آن کوچ کند و آن چه به آن تعلّق دارد بگذارد و برود! پس سنگینى چیزى که نتوان برد. نباید بر خود بنهد؛بلکه خود را سبک بال سازد.
یا مسلمان باش یا کافر دو رنگى تا به کى‏                      یا مقیم کعبه شو یا ساکن بتخانه باش‏
                  
ادامه در پست بعدی ان شاالله
منابع:
1:(اصول کافی، ج 1 - کتاب العقل والجهل، ج 3، ص 11،
2:(یس (36)، آیه 60 و 61.)